Podstawy matematyki gier fabularnych

Czyli rzecz o tym kiedy nauka idzie w las.

Przyznaję się na wstępie, że ze mnie matematyk żaden i sam unikam bardziej skomplikowanych działań niż dodawanie i odejmowanie w grach. Dlatego też poniższe moje wynurzenia są tylko próbą zasygnalizowania problemu, który nakreśliło już wielu. Mianowicie Polacy nie umieją tworzyć dobrych mechanik. Przeważnie dlatego, że przekombinowują, ale także dlatego, że są gorszymi matematykami ode mnie.

Pierwszy problem to nieznajomość podstaw matematyki, czyli na przykład kolejności działań. Wiele mechanik posługuje się wzorami pseudo matematycznymi (z trochę pozmienianymi znakami, na co można jeszcze przymknąć oko), ale nadużywa lub nie używa odpowiedniej kolejności. Pisałem kiedyś o tym w kontekście Charrr..., który podziwiam za brak jakiejkolwiek logiki, nie tylko matematycznej. Nawiasy w jakichkolwiek działaniach (także niematematycznych) służą wyróżnieniu a co za tym idzie podniesieniu rangi działania. Czyli gdy widzimy wzór o następującej treści: x + y * z to odczytujemy go jako y przemnożone przez z i dodane na końcu x. Jakby wzór wyglądał tak: (x  + y) * z wtedy kolejność działań byłaby następująca suma x i y przemnożona przez z, czyli zgodna z oczekiwaniami autora.

To pierwszy ale nie najważniejszy błąd mechanik. Najczęściej młodzi, ale także i starsi, twórcy gier gubią się w rachunku prawdopodobieństwa potrzebnym do ustalenia procentowego rozkładu wyników na kościach. To już jest na tyle trudne, że sam się w tym gubię i często poza 2k6 nie jestem w stanie nic policzyć. Z tego powodu posiłkuję się albo specjalnymi kalkulatorami, albo wiedzą mądrzejszych kolegów i koleżanek. Jednak jeżeli używamy tylko jednej kostki np. k10 proporcje wyników da się policzyć niemal w pamięci. Szczególnie gdy mechanika oferuje stały poziom trudności. I to jest największa pułapka dla twórców takich mechanik. Pozorna prostota obliczeń powoduje, że nie zastanawiamy się, czy modyfikatory dają jakiekolwiek szanse graczom.

Załóżmy, że do zaproponowanego powyżej k10 mamy maksymalny modyfikator +5 a minimalny -7. Daje nam to wyniki z przedziału od -6 do 15. Jeżeli więc teraz ustalimy, że zdane testy będą od 10 w górę szybko spostrzeżemy, że tylko w 6 przypadkach na 22 (tyle mamy wariantów od -5 do 16) mamy jakiekolwiek szanse sukcesu, które zaczynają się od ledwo 10% a kończą na maksymalnie 60%. Sami przyznacie, że to mało.

Moja rada? Przy bardzo prostych mechanikach najlepiej najpierw ustalić sobie, jakie wyniki nas satysfakcjonują (np. ile przypadków na 100 powinno kończyć się w danej sytuacji sukcesem) i do tego odnieść liczbę modyfikatorów. Jeszcze prostszą metodą jest zawsze równać do 0 (modyfikatory ujemne równe dodatnim lub stopień trudności to średnia lub połowa maksymalnego wyniku). Robi tak np. Fate, zwiększając szanse heroicznych wyczynów bohaterów tam gdzie tego potrzeba.